(MTD) “Châu Nhuận Phát – Đại hiệp Hồng Kông” là cuốn sách đầy đủ, chi tiết với những câu chuyện sâu sắc và những lát cắt thú vị ít được biết về ngôi sao điện ảnh Hồng Kông Châu Nhuận Phát.
Châu Nhuận Phát sinh ngày 18-5-1955 tại Nam Nha Đảo, Hồng Kông trong một gia đình nghèo. Khi còn nhỏ ông thường phải dậy sớm để giúp mẹ bán đồ điểm tâm trên phố rồi buổi chiều ông lại phải ra đồng làm việc. Năm ông 10 tuổi thì cả gia đình chuyển đến bán đảo Cửu Long, Hồng Kông.
Năm 17 tuổi, Châu Nhuận Phát phải bỏ học để giúp đỡ gia đình bằng nhiều công việc khác nhau như trực khách sạn, đưa thư, bán máy ảnh và tài xế taxi.
Châu Nhuận Phát không chỉ là một người được công chúng đặc biệt yêu mến mà còn là biểu tượng lớn của nền điện ảnh mang đậm bản sắc Hồng Kông. Điều này được khẳng định không chỉ bởi tài năng và sự cống hiến hơn 40 năm trên màn ảnh, mà còn bởi đức độ, nhân cách, khí chất, nghĩa khí và sự khiêm nhường hiếm có của “người hùng” Châu Nhuận Phát.
Vào đầu thập niên 1980, những diễn viên Hồng Kông như Trương Quốc Vinh, Mai Diễm Phương, Lưu Đức Hoa… đều rất nổi tiếng nhưng chỉ riêng Châu Nhuận Phát mới được giới nghiên cứu đánh giá là một “đại diện của bản sắc Hồng Kông”. Bởi lẽ, hình ảnh Châu Nhuận Phát thân thuộc, chân thật đến mức như là “một người hàng xóm của công chúng”. Người Hồng Kông xem ông như một người thân trong gia đình. Nhà nghiên cứu điện ảnh, Tiến sĩ Lin Feng nhận định: “Châu Nhuận Phát hiện diện một cách thân tình trong cuộc sống đời thường của người dân Hồng Kông. Sức hút của Châu Nhuận Phát có liên quan mật thiết đến sự gần gũi của ông với mọi người. Người Hồng Kông không còn phân biệt một Châu Nhuận Phát trên màn ảnh và một Châu Nhuận Phát giữa đời thường. Châu Nhuận Phát chính là một biểu tượng bản địa bất thành văn đối với người dân Hương Cảng”.
Không chỉ ghi dấu ấn ở tất cả mọi bước ngoặt quan trọng của điện ảnh Hồng Kông, Châu Nhuận Phát còn truyền cảm hứng cho người Hồng Kông ở mọi tầng lớp vươn lên trong xã hội. Tại Hồng Kông, Châu Nhuận Phát được xem là một biểu tượng tinh thần hiếm hoi khi cả người giàu lẫn người nghèo đều thấy ông có thể đại diện và thuộc về tầng lớp của mình. Thông qua cách sống, sự nỗ lực trong từng giai đoạn cuộc đời mình, sự nghiệp đa dạng của diễn viên Châu Nhuận Phát còn góp phần tạo nên cuộc “cách mạng vượt giai cấp” tại Hồng Kông. Tấm gương trong cách sống và cách hành xử của ông khuyến khích tầng lớp lao động phổ thông làm giàu một cách công chính và giới trung lưu vươn lên trở thành tầng lớp tinh hoa để mang lại nhiều lợi ích cộng đồng cho Hồng Kông.
Dù tỏa sáng ở tầm quốc tế nhưng ông luôn nghĩ đến những người có cuộc sống bất hạnh, khó khăn, Châu Nhuận Phát đã hiến tặng toàn bộ tài sản 742 triệu USD (hơn 17.000 tỷ đồng) do mình tạo dựng ra cho người nghèo, và sống một cuộc sống giản dị hoà đồng với mọi người với chiếc điện thoại cũ hơn 10 năm, đi dép lê, xếp hàng mua đồ giảm giá, ăn ở những quán ăn vỉa hè, bình dị.
Có thể nói rằng ông chính là một trong những nhân vật tiêu biểu góp phần tạo dựng nên “Niềm tự hào Hồng Kông”. Ông chia sẻ thật lòng: “Tiền đó vốn không phải là của chúng ta. Khi đến với thế giới này, ta không có gì thì khi ra đi cũng sẽ không mang theo gì được. Đồng tiền kiếm ra không dễ dàng, cho nên khi sử dụng phải đúng mục đích. Có biết bao người ngoài đường không cơm ăn, áo mặc, tôi ăn sung mặc sướng để làm gì?”. Đó là trái tim, tấm lòng bác ái của “bậc đại hiệp” thấu hiểu sự vô thường của cuộc đời. Trong khi đó ở xung quanh Hồng Kông, Đại Lục rộng lớn và trên thế giới này còn quá nhiều người – cả những người nghệ sĩ nổi tiếng, nhiều tiền của – nhưng lại “nghèo” đến mức – đầu họ chỉ nghĩ và lệ thuộc hoàn toàn đến tiền – ngoài ra không hề có một thứ gì khác.
Trân trọng nhân cách và những cống hiến của Châu Nhuận Phát, Đại học Hồng Kông đã trao bằng Tiến sĩ Danh dự cho ông vào năm 2001. Năm 2003, một nội dung mới về sự nghiệp Châu Nhuận Phát được đưa vào tất cả các sách giáo khoa tại Hồng Kông. Ông là nghệ sĩ Hồng Kông duy nhất có được vinh dự này. Ngành Giáo dục Hồng Kông cho rằng chính sự “chăm chỉ nỗ lực”, “khiêm tốn”, “hiếu thảo”, “tinh thần học hỏi suốt đời”, “khả năng tự hoàn thiện” và “tính chính trực” khiến Châu Nhuận Phát trở thành một tấm gương cho lớp trẻ, sinh viên, học sinh noi theo.
Là người có vai trò quan trọng và ảnh hưởng lớn đến điện ảnh Hồng Kông, nhưng nhắc đến Châu Nhuận Phát là nhắc đến một ngôi sao có phong cách sống giản dị hiếm có, thậm chí công chúng gọi ông là Thiên Vương Bình Dân. Người ta thường bắt gặp Châu Nhuận Phát đi xe điện ngầm như một người lao động phổ thông, mang dép lê, ăn mặc giản dị, đi chợ bình dân, xếp hàng mua đồ giảm giá và ngồi ăn tại những quán ăn dành cho người lao động. Bất cứ ai cũng có thể chụp ảnh, trò chuyện cùng Châu Nhuận Phát, chưa bao giờ ông tỏ ra xa cách hay có thái độ ngôi sao đối với công chúng và những người hâm mộ mình. Ông tâm niệm mình thuộc về giới bình dân và chịu ơn khán giả một cách chân thành. Diễn viên Châu Nhuận Phát cũng là ngôi sao lớn hiếm hoi của châu Á không sở hữu xe hơi sang và không tổ chức các buổi tiệc tùng xa hoa.
Giới nghiên cứu đã mặc nhiên xem hình ảnh Châu Nhuận Phát như một biểu tượng của Bản sắc Hồng Kông, điều này bắt nguồn từ chính con người ông ở ngoài đời và từ những nhân vật huyền thoại mà ông thể hiện trên phim ảnh. Tất cả đều là những người hùng rất gần gũi, bình dị và có một tình yêu lớn dành cho quê hương Hồng Kông. Nói về Hồng Kông, không thể không nhắc đến Châu Nhuận Phát và nói về Châu Nhuận Phát – càng không thể không nói về Hồng Kông. Thông qua sự nghiệp điện ảnh và sức ảnh hưởng cá nhân, Châu Nhuận Phát đã góp phần thúc đẩy nhận thức cốt lõi của người dân bản địa về vị thế “công dân toàn cầu” của Hồng Kông.
Trong lịch sử điện ảnh châu Á, Châu Nhuận Phát gần như là trường hợp duy nhất trở thành biểu tượng bản địa vì có sự nghiệp gắn liền với những cột mốc chuyển mình mang tính thời đại tại Hồng Kông. Ông còn là “sứ giả” hàn gắn, hòa giải những “vết thương” trong vấn đề kỳ thị chủng tộc, văn hóa giữa phương Tây và phương Đông thông qua sự nghiệp điện ảnh tại Hollywood.
Với tâm huyết mang đến một bức tranh toàn diện, sâu sắc và chân thực về cuộc đời nghệ sĩ Châu Nhuận Phát, First News – Trí Việt không chỉ đơn thuần dịch từ một công trình nghiên cứu điện ảnh Hồng Kông dựa trên sự nghiệp Châu Nhuận Phát của Tiến sĩ Lin Feng – “Chow Yun-Fat and Territories Of Hong Kong Stardom”, mà còn phân tích, tổng hợp nhiều thông tin từ Hồng Kông, bổ sung rất nhiều tư liệu và hình ảnh quý về cuộc đời và sự nghiệp của nghệ sĩ huyền thoại này để đáp ứng sự mến mộ của độc giả Việt Nam.
Cuốn sách “Châu Nhuận Phát – Đại hiệp Hồng Kông” mang đến cho độc giả bức tranh đa dạng của văn hóa, xã hội, điện ảnh Hồng Kông từ những năm 1950 cho đến nay. Thông qua chặng đường điện ảnh và sự tương tác của Châu Nhuận Phát đến văn hóa – xã hội Hồng Kông và khu vực, chúng ta hiểu được vì sao Hồng Kông lại vươn mình trở thành một con rồng châu Á với những phát triển vượt trội về kinh tế, giáo dục; và vì sao người Hồng Kông, giới trẻ Hồng Kông lại là những công dân ưu tú và có ý thức về tương lai Hồng Kông…
Một Hương Cảng – Hồng Kông đầy sống động và thăng trầm hiện lên trong hành trình của Châu Nhuận Phát với đủ hào khí, nghĩa tình, bi kịch, nụ cười và nước mắt. Sức hấp dẫn của thiên đường mua sắm Hồng Kông, sức hấp dẫn của những ngôi sao điện ảnh lừng lẫy một thời như Châu Nhuận Phát, Mai Diễm Phương, Trương Quốc Vinh, Lưu Đức Hoa… vẫn còn trong ký ức của chúng ta rất lâu. Do đó, “Châu Nhuận Phát – Đại hiệp Hồng Kông” không chỉ là cuốn sách dành cho những người hâm mộ Châu Nhuận Phát và điện ảnh Hồng Kông, cũng như cho những ai yêu Hồng Kông mà còn cho cả những ai đang đi tìm một hình mẫu nhân cách lý tưởng để học hỏi. Xét ở phạm vi toàn cầu, Châu Nhuận Phát của Hồng Kông chắc chắn nằm trong số những nhân vật “vô tiền khoáng hậu” đã để lại dấu ấn khó quên trong văn hóa đại chúng.
Nhận định về cuốn sách, Giáo sư Julian Stringer của Đại học Nottingham đã nói: “Với nhiều năm nghiên cứu hình tượng – ngôi sao xuyên quốc gia Châu Nhuận Phát, tác giả Lin Feng đã cho chúng ta thấu hiểu hành trình vô tiền khoáng hậu của một nghệ sĩ lớn chưa từng có tiền lệ tại Hồng Kông, đồng thời khám phá những chuyển mình lớn lao của Hồng Kông để trở thành một biểu tượng tỏa sáng của châu Á. Hơn bất kỳ một ai, Châu Nhuận Phát chính người đã làm thay đổi ý nghĩa văn hóa ngôi sao không chỉ ở Hồng Kông”.
Bên cạnh đó, cuốn sách lần đầu tiên hé mở về đời sống riêng tư, chuyện tình yêu, gia đình và những câu chuyện cảm động vô tiền khoáng hậu với anh em bằng hữu nghĩa tình mang đậm dấu ấn trái tim của đại hiệp Châu Nhuận Phát. Một cách nghĩ giản dị khiêm nhường, một lẽ sống khác biệt tách khỏi đám đông, một người có rất nhiều tiền nhưng không tôn thờ tiền bạc, một nhân cách lớn thật sự đáng kính trọng, đáng ngưỡng mộ cả Tài lẫn Đức.
Cuốn sách cũng phân tích cùng các dẫn chứng thực tế những sự khác biệt lớn trong suy nghĩ, lẽ sống, ứng xử giữa Châu Nhuận Phát và Jacky – Thành Long và vì sao không bao giờ Châu Nhuận Phát không bao giờ đồng ý đóng chung phim với Thành Long dù được đề nghị rất nhiều lần.
Châu Nhuận Phát đã đến Việt Nam đóng bộ phim Bản Sắc Anh Hùng Phần 3 vào năm 1989 với bối cảnh là ngày thống nhất đất nước 30-4-1975. Sách được thiết kế mỹ thuật với nhiều hình ảnh tư liệu quí hiếm của Châu Nhuận Phát, 364 trang khổ 14.5 x 20.5 cm.
Huỳnh Quỳnh
