(Kỷ niệm Ngày Bưu chính Thế giới 9-10)
(MTD) Nghề chơi cũng lắm công phu, như các thú chơi khác, sưu tập tem không đơn thuần chỉ là sự tích lũy, tìm tem mà nó là cả một quá trình sáng tạo, khám phá tri thức và tính tư tưởng.
Con tem đầu tiên trên thế giới ra đời chính thức vào ngày 6-5-1840 tại Anh Quốc, do nhà cải cách bưu chính Rowland Hill phát minh mang hình ảnh chân dung Nữ hoàng Victoria vừa thể hiện quyền uy của quốc gia, vừa thể hiện sự nghiêm túc của một chứng khoán có giá mặt bằng tiền do nhà nước phát hành.
Mục đích chính của việc ra đời con tem đầu tiên này là giải quyết vấn đề cước phí. Sau đó, lần lượt các quốc gia trên thế giới phát hành tem của mình, như: Brazil sử dụng tem vào năm 1843; Mỹ và Mauritius vào năm 1847; Pháp, Bỉ và Bavaria vào năm 1849; Áo, Tây Ban Nha và Thụy Sĩ vào năm 1850; Đức và Đan Mạch vào năm 1852…
Về sau, nhiều quốc gia muốn giới thiệu đất nước của mình, muốn chuyển tải những nét đẹp văn hóa của dân tộc đến bạn bè thế giới thông qua những con tem bé nhỏ, nên những chi tiết trên tem từ cận cảnh đến viễn cảnh đều có một ý nghĩa chủ định, về những hình tượng tiêu biểu, sinh động đời sống văn hóa xã hội của mỗi quốc gia. Chính vì vậy, tem trở thành một sản phẩm văn hóa đặc biệt, là một bách khoa về hình ảnh, một tư liệu đặc biệt của mỗi dân tộc, là dấu vết, là những sự kiện hiếm hoi trong lịch sử nhân loại.
Thú chơi tem, được người xưa trân trọng gọi đó là “nghệ thuật bưu hoa”. Ngay sau khi một năm con tem đầu tiên trên thế giới ra đời, phong trào sưu tập tem đã xuất hiện tại Anh (1841) và nhanh chóng lan rộng ra khắp thế giới. Vì những hình ảnh trên tem vừa sinh động về hình thức, vừa phong phú về nội dung và kỹ thuật ấn loát công phu nên đã cuốn hút một số người sưu tập, ban đầu chủ yếu là để chơi, để thư giãn. Sau dần mới “ngộ” ra nhiều thứ, rồi đam mê trở thành sở trường, phát triển thành phong trào, thành hiệp hội, hoạt động có tính chất chuyên nghiệp.
Tính đến nay, trên thế giới đã có hàng trăm triệu người chơi tem.
Khi đã chơi tem là bước vào thế giới mênh mông đa màu sắc và đa văn hóa. Nó thật sự trở thành một thú chơi đậm nét trí tuệ, giàu tính khoa học và nghệ thuật, mang lại cho người chơi tình bằng hữu, sự đoàn kết thân thiện. Bởi lẽ, mỗi chiếc tem chính là một tác phẩm hội họa được thu nhỏ, nó phản ánh hết sức trung thực và phong phú về thế giới xung quanh. Sự hấp dẫn của hình ảnh tem làm cho người chơi tem đi sâu và tìm hiểu, suy nghĩ đến chủ đề tư tưởng và họ “tái tạo” nghệ thuật theo tính sáng tạo của mình.
Mặt khác, con tem còn đòi hỏi tính khoa học, bởi phải chứa đựng một định lượng thông tin nhất định cũng như sự khái quát và độ chính xác cao. Người chơi tem cần có tính kiên trì và sắp xếp khoa học các loại tem, các bưu phẩm một cách ngăn nắp, hệ thống theo trình tự thời gian. Giống như việc nghiên cứu khoa học, bao giờ cũng phải giới hạn đối tượng nghiên cứu, người chơi tem cũng giới hạn cho mình một chuyên đề sưu tập để theo đuổi và khám phá. Khi đã trở thành một bộ sưu tập hoàn chỉnh thì tính khoa học và nghệ thuật lại càng được nâng cao. Nhà sưu tập có thể sáng tạo, bay bổng tìm tòi những cái độc đáo nhưng phải phụ thuộc vào những tiêu chuẩn, quy định của cuộc thi, cuộc triển lãm và đặc biệt khi “trình làng” dự thi, triển lãm tem phải tính chặt chẽ, thuyết phục hội đồng và người thưởng lãm.
Nghề chơi cũng lắm công phu, như các thú chơi khác, sưu tập tem không đơn thuần chỉ là sự tích lũy, tìm tem mà nó là cả một quá trình sáng tạo, khám phá tri thức và tính tư tưởng. Thế mới rõ những giá trị to lớn của nhân loại lại ẩn chứa trong những chiếc tem nhỏ bé, như lời Tổng thống Ấn Độ Shri K.D Narayanan đã từng nói: “Con tem nhỏ nói lên những câu chuyện lớn về mọi mặt của cuộc sống con người – mỹ thuật, khoa học, văn hóa, lịch sử và tự nhiên. Nó kích thích tính ham hiểu biết và nâng cao khả năng sáng tạo của con người”.
ThS.Nguyễn Hiếu Tín
(Trường ĐH Tôn Đức Thắng)
