(MTD) Để giúp các bác sĩ chẩn đoán bệnh Alzheimer, TS.Barry Reisberg, Bác sĩ tâm thần tại Trường Y khoa Đại học New York đã phát triển “Thang đo Suy thoái Toàn cầu” (GDS), được định nghĩa là 7 giai đoạn lâm sàng riêng biệt của bệnh Alzheimer.
Bệnh Alzheimer là loại sa sút trí tuệ phổ biến nhất, một tình trạng thần kinh tiến triển thường ảnh hưởng đến người lớn tuổi, gây các biểu hiện như mất trí nhớ, nhầm lẫn, thay đổi hành vi và các triệu chứng đáng lo ngại khác.
Các thống kê ước tính khoảng 10,7% (hoặc 1/9) người Mỹ trên 65 tuổi, sống chung với tình trạng này, trong đó phụ nữ chiếm gần 2/3 số trường hợp. Số lượng người Mỹ mắc bệnh Alzheimer được dự báo sẽ tăng lên 7,16 triệu vào năm 2025 và 13,9 triệu vào năm 2060.
Theo đó, các cuộc kiểm tra y tế có thể giúp xác định một người nào đó có thể đang ở giai đoạn nào của bệnh. Các bác sĩ thường sử dụng các cuộc phỏng vấn lâm sàng và đánh giá y tế khi chẩn đoán bệnh Alzheimer.
Phỏng vấn lâm sàng thường bao gồm các câu hỏi như cảm giác của người bệnh và những triệu chứng họ có thể gặp phải, hay các bài tập kiểm tra khả năng nhận thức (ví dụ: “Bạn có thể đếm ngược từ 50 không?”).
Ngoài ra, đánh giá y tế sử dụng các bài kiểm tra hình ảnh não như chụp cộng hưởng từ (MRI), hoặc chụp cắt lớp vi tính (CT). Các bản quét từ các xét nghiệm hình ảnh này có thể giúp các bác sĩ nhìn thấy bằng chứng về khối u, đột quỵ, chất lỏng tích tụ trong não hoặc các tổn thương khác do chấn thương đầu gây ra. Quét não thường được sử dụng để loại trừ các tình trạng thần kinh khác như khối u não hoặc xác định các phần của não có thể bị thu hẹp. Vùng hồi hải mã – thành phần não chịu trách nhiệm về học tập và trí nhớ của bạn bị co lại, có thể cho thấy các dấu hiệu mất trí nhớ.
Dưới đây là cái nhìn lướt qua về 7 giai đoạn phát triển của Alzheimer.
Giai đoạn 1: Bệnh Alzheimer tiền lâm sàng, không có dấu hiệu sa sút trí tuệ
Trong giai đoạn đầu tiên của GDS, không có vấn đề gì về trí nhớ hoặc suy nghĩ. Tất cả mọi người đều bắt đầu ở giai đoạn một, kể cả những người sẽ không bao giờ phát triển tình trạng này. Ba giai đoạn đầu tiên của bệnh Alzheimer được gọi là “giai đoạn tiền lâm sàng”. Việc phỏng vấn lâm sàng và đánh giá y khoa là không đủ để phát hiện bệnh Alzheimer ở giai đoạn này.
Một loại kiểm tra khác có khả năng tìm thấy dấu ấn sinh học. Dấu ấn sinh học là một dấu hiệu sinh học đo lường sự hiện diện của một căn bệnh trong cơ thể bạn. Huyết áp, nhịp tim và tia X là những ví dụ phổ biến về dấu ấn sinh học. Một số dấu ấn sinh học có thể cho biết mức protein beta-amyloid thấp và mức protein cao, được cho là dấu hiệu cảnh báo sớm của bệnh Alzheimer.
Tuy nhiên, một cuộc điều tra từ tháng 7-2022 được công bố trên tạp chí Science, đã làm sáng tỏ việc ngụy tạo bằng chứng về tầm quan trọng của protein beta-amyloid, như một yếu tố dự đoán chính của bệnh Alzheimer.
Trong khi các nhà khoa học đồng ý rằng protein beta-amyloid có thể đóng vai trò quan trọng trong việc hiểu về bệnh Alzheimer, việc nghiên cứu sâu hơn có thể tập trung vào các lý thuyết protein khác. Hiện tại, y tế có thể sử dụng phương pháp tiếp cận toàn diện hơn, chẳng hạn như kiểm tra hành vi hoặc nhận thức để chẩn đoán một cách chính xác.
Giai đoạn 2: Suy giảm nhận thức rất nhẹ, liên quan đến tuổi tác
Các triệu chứng có thể bắt đầu trở nên đáng chú ý trong giai đoạn thứ hai của bệnh Alzheimer. Tương tự như giai đoạn đầu tiên, trạng thái này không cho thấy bằng chứng đáng kể về chứng sa sút trí tuệ trong các cuộc phỏng vấn và đánh giá lâm sàng.
Một số người có thể báo cáo các vấn đề về trí nhớ ngày càng tăng, chẳng hạn như quên những cái tên quen thuộc hoặc cố gắng nhớ lại nơi họ để chìa khóa hoặc ví. Trong hầu hết các trường hợp, những vấn đề này được cho là do chức năng nhận thức suy giảm tự nhiên khi bạn già đi.
Giai đoạn 3: Suy giảm nhận thức nhẹ
Giai đoạn thứ ba của bệnh Alzheimer còn được gọi là suy giảm nhận thức nhẹ (MCI). Trong giai đoạn này, bạn có thể bắt đầu thấy rõ ràng hơn những dấu hiệu của chứng mất trí nhớ, thiếu tập trung và khó suy nghĩ. Theo GDS, những người được cho là ở giai đoạn 3 thường gặp phải hai hoặc nhiều triệu chứng sau đây:
- Bị lạc khi đi đến một địa điểm lần đầu tiên
- Hiệu suất công việc giảm sút gây chú ý với đồng nghiệp
- Quên tên hoặc “mất từ”
- Giữ lại hoặc nhớ rất ít những gì vừa đọc, điều này có thể được xác định thông qua đánh giá lâm sàng
- Khó nhớ tên những người mới được giới thiệu
- Mất một đồ vật có giá trị hoặc quý giá, chẳng hạn như nhẫn cưới hoặc thẻ an sinh xã hội
- Hiệu suất công việc xấu đi
- Khó giao tiếp với người khác
- Từ chối các vấn đề về trí nhớ hoặc các vấn đề nhận thức khác
- Lo lắng xung quanh việc không thể nhớ mọi thứ
Không giống như các giai đoạn trước, ở giai đoạn này, các xét nghiệm và đánh giá lâm sàng có thể phát hiện các dấu hiệu suy giảm, đặc biệt là các vấn đề liên quan đến khả năng tập trung.
(còn tiếp…)
Lạc Thiện (theo Health)
Mây Thong Dong trân trọng được hợp tác trong lĩnh vực truyền thông với quý công ty, đơn vị, cá nhân; làm sách, in ấn, quảng cáo… Liên hệ: truyenthong@maythongdong.vn
