Tiền là sinh mệnh thứ hai của một con người. Mặc dù tiền chỉ là một tồn tại quy ước, nhưng sức mạnh quy đổi của nó có thể làm người ta hạnh phúc hay khổ đau.
Con người, trong tương tác sống, không thể không cần đến tiền một khi người ấy còn có nhu cầu trao đổi và dự trữ. Điều quan trọng là biết đúng giá trị của tiền và sáng suốt sử dụng tiền. Bản thân tiền là trung tính. Nếu không được quy đổi đúng giá trị, cũng như không được sử dụng có hiểu biết, tiền sẽ mang lại rất nhiều đau khổ.
Người biết mình luôn là người biết đúng về tiền, giá trị và cách sử dụng nó. Người ấy biết và sử dụng tiền, không phải tiền biết và sử dụng người ấy. Có tiền nhiều đối với người ấy không đồng nghĩa với giàu. Người ấy hiểu có những người có nhiều tiền nhưng không phải giàu. Người không biết đúng giá trị của tiền và sáng suốt sử dụng tiền chỉ được xem là người nghèo có nhiều tiền trong nhận thức của người ấy.
Người giàu thật sự phải là người biết giá trị của tiền, biết sáng suốt sử dụng tiền, đồng thời cũng biết làm ra tiền bằng tài năng và tâm thiện. Người giàu thật sự không có ảo tưởng về tiền. Người ấy thấu hiểu “Thứ có thể mua được bằng tiền dĩ nhiên là tốt, nhưng không nên quên rằng điều không thể mua được bằng tiền sẽ càng tốt hơn”.[1] Phạm vi nào, có tiền có thể làm được và phạm vi nào, có tiền không thể làm được, người ấy càng biết rõ.
Tiền có thể mua nhà, nhưng không thể mua được lòng tin vào chính mình hay người khác. Tiền có thể giúp có các dịch vụ và đi được đây đó, nhưng không hẳn xua tan được cô đơn và nỗi sợ lãng quên. Tiền có thể cho phép cải thiện sức khỏe, nhưng sẽ không giải quyết được mọi vấn đề sức khỏe. Tiền có thể mua được sách, nhưng không mua được tri thức. Tiền có thể cũng cố được các mối quan hệ, nhưng vẫn không giải quyết tận cùng được các nỗi bất an. Tiền có thể giúp thêm nhiều chọn lựa, nhưng không thể mang lại câu trả lời cuối cùng về mục đích sống và ý nghĩa tồn tại.
Có thể nói tiền có giá trị và giới hạn riêng của nó. Ai thấu hiểu được tiền và biết cách sử dụng tiền, tiền sẽ là một trợ duyên đẹp lành cho người đó: Thêm niềm vui hơn, tăng phúc lành hơn, nhiều chọn lựa hơn, có niềm tin và nhiều kết nối hơn. Ai không thấu hiểu và không biết cách sử dụng tiền, tiền sẽ là một tai hoạ cho người đó: Ít thời gian hơn, giảm sức khoẻ hơn, nhiều ác nghiệp hơn, ít bạn lành hơn, thiếu tự quyết hơn, mất an tĩnh và dễ sa đoạ hơn.
Một người biết tu tập, người ấy cần ý thức đầy đủ về giá trị và giới hạn của tiền. Đặc biệt, những ai muốn đi vào vắng lặng nội tại (thiền), đi vào kinh nghiệm an tĩnh siêu việt kinh nghiệm giác quan (xả niệm thanh tịnh), càng phải ý thức: “Tiền không thể nào mua được sự thanh bình trong nội tâm, nó cũng không thể chữa trị mối quan hệ bị xé rách, hoặc làm cho cuộc sống vô vị trở nên ý nghĩa.”[2] Niềm cô đơn, nỗi sợ vô thức và ý nghĩa tồn tại càng không thể tìm thấy giải pháp trong thế giới tiền là một ưu tiên.
Thích Nhuận Đạt
—————
[1] George Lorimer: “What can be bought with money is certainly good, but we should not forget that what cannot be bought with money is even better.”
[2] Richard M. DeVos: “Money cannot buy inner peace, nor can it heal a broken relationship, or give meaning to a meaningless life.”
Mây Thong Dong trân trọng được hợp tác trong lĩnh vực truyền thông với quý công ty, đơn vị, cá nhân; làm sách, in ấn, quảng cáo… Liên hệ: truyenthong@maythongdong.vn
